Obniżamy wagę plecaka

Maksymalna waga plecaka

Zacznijmy od podstawowej kwestii – jaka jest maksymalna waga plecaka, jaką możemy w miarę komfortowo nieść na plecach przez kilka dni wyprawy? Nie ma na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi, jednak eksperci na różnych forach podróżniczych ustalają ten limit na poziomie 33% (1/3) wagi ciała wysportowanej, silnej osoby albo 25% (1/4) wagi ciała przeciętnej osoby.

Przełóżmy to na praktykę – silny, wysportowany mężczyzna o wadze 80 kg powinien poradzić sobie z ciężarem 27 kg, przeciętny piechur o tej samej wadze uniesie maksymalnie przez kilka dni 20 kg na plecach. Przeciętna kobieta o wadze 60 kg limit osiąga przy wadze plecaka 15 kg. Są to wartości maksymalne, które obecnie przekraczane są rzadko. Przywołuję je bardziej żeby pokazać, jak bardzo w stosunku do limitów możliwości spadła obecnie przeciętna waga bagażu. Warto też zauważyć, że im lżejszy turysta, tym mniejszą wagę plecaka może unieść, tym bardziej dbać musi o nieprzeciążanie bagażu. 

Filozofia light and fast

W ostatnich latach zdecydowana większość turystów odeszła od pakowania do plecaka sprzętu na każdą możliwą ewentualność. Podstawowym problemem w kompletowaniu sprzętu na wyprawę stała się redukcja jego wagi. Turyści zaczynają szukać rozwiązań maksymalnie uniwersalnych, sprawdzających się w różnych warunkach pogodowych. Z pomocą przychodzi rozwój nauki, sprzęt produkowany jest obecnie z coraz lżejszych materiałów takich jak włókno węglowe czy nawet tytan. Wszystko to dzieje się przy zachowaniu wytrzymałości akcesoriów.

Filozofia light and fast sprowadza się do czerpania maksymalnej przyjemności z podróży, bagaż ma jak najmniej nas ograniczać, przez co jesteśmy w stanie dotrzeć dalej, szybciej, mniejszym nakładem sił. Filozofia ta sprawdza się też podczas pakowania bagażu podręcznego do samolotu, gdy chcemy ograniczyć koszty biletów lotniczych i rezygnujemy z bagażu rejestrowanego. Podstawowe korzyści ze stosowania light and fast:

• Dotrzesz dalej. Zakładając ten sam nakład sił, dźwigając mniej zwyczajnie pokonasz dziennie większy dystans.
• Oszczędzasz kolana i kręgosłup. Zmniejszenie wagi plecaka ogranicza dewastację stawów. Tak, podróżowanie czasem musi boleć, jest przekraczaniem granic, walką z bólem. Trzeba jednak rozróżnić ból mięśniowy, wynikający ze zdrowego wysiłku, od bólu stawowego lub nerwobóli związanych z nadmiernym przeciążeniem układu ruchowego.
• Większa swoboda ruchowa. Mniejsza waga plecaka oznacza też mniejszy rozmiar plecaka. Na stromych, górskich szlakach jest to zaleta nieoceniona.
• Oszczędność sił. Wybierając się w długą podróż, więcej zależy od wytrzymałości, kondycji, niż od formy w jakiej wyruszasz w trasę. Nadmierne obciążenie powoduje utratę sił i zagraża powodzeniu długiej wyprawy.
• Jesteś szybszy. Co czasem ma krytyczne znaczenie, jeśli chodzi o dotarcie do celu przez zmrokiem, zdążeniu przed burzą itd…
• Możesz pomóc dzieciom/dziewczynie/żonie dźwigać jej ciężar. Bez ryzyka utraty przytomności ze zmęczenia, robiąc dobrą minę do złej gry.
• Czysta przyjemność. Gdy jesteś lżej obciążony masz siłę i ochotę cieszyć się wyprawą, jesteś w stanie skoncentrować się na czymś więcej niż tylko na walce z ciężarem na plecach i dojmującym bólem.

Waga plecaka niejako „kumuluje się” z każdym kolejnym dniem. To, co pierwszego dnia nie robi nam różnicy, trzeciego może już mocno ciążyć. Im dłuższa wyprawa, tym waga plecaka ma większe znaczenie dla jej powodzenia.

No dobrze, wobec tego do jakiej wagi plecaka powinniśmy dążyć wyrzucając kolejne pary skarpetek z bagażu? Specjaliści ze strony REI przyjęli następującą klasyfikację wagi plecaka:

• minimalist– poniżej 12 funtów (~5.5kg)
• ultralight – poniżej 20 funtów(~9kg)
• lightweight – poniżej 30 funtów (~13.5kg)
• plush/deluxe – powyżej 30 funtów wagi

Bardzo ważne – waga dotyczy bagażu stałego, czyli tej części bagażu, której waga się nie zmienia. W tych kalkulacjach nie bierzemy pod uwagę wagi jedzenia i picia!

Kierując się tym podziałem, trzeba wziąć pod uwagę dwa dodatkowe aspekty:

1. Siłę i wagę: osoby lżejsze lub słabiej wytrenowane powinny dążyć do poziomu ultralight, te mocniejsze i cięższe mogą kierować się poziomem lightweight. Generalna zasada pozostaje niezmienna: im mniej waży plecak, tym lepiej.
2. Długość wyprawy: im dłuższa wyprawa, tym większe ryzyko zmian pogody i terenu. Plecak na dłuższe wyprawy na pewno będzie bliżej górnej, niż dolnej granicy wagowej. I tutaj mała dygresja – zasada light and fast obowiązuje w przypadku nawet najkrótszych wypadów. Częstym błędem jest dopakowywanie plecaka „na wszelki wypadek”, „bo i tak jest lekki” w przypadku krótkich wycieczek. Po co?

Ciężka trójka

Wiemy już mniej więcej, do jakiej wagi plecaka powinniśmy dążyć. Od czego zacząć redukcję zbędnych kilogramów? Od zważenia wszystkich elementów bagażu. Dopiero wtedy, a nie po zważeniu całości po spakowaniu, będziemy mogli świadomie i sensownie zacząć redukować wagę plecaka.

Spójrzcie na wyniki które otrzymałem, ważąc swój plecak przed odchudzaniem. Żeby lepiej zrozumieć, co obciążało mój plecak, podzieliłem bagaż na cztery główne kategorie:

• odzież
• sprzęt
• higiena
• ciężka trójka

Na pierwszy rzut oka widać, że kategoria „ciężka trójka” stanowi około 40% wagi plecaka. Czym jest ciężka trójka? Składa się ona tylko z 3 elementów – samego plecaka, śpiwora i namiotu. W moim przypadku, wyjściowa waga tego zestawu wynosiła prawie 5 kg. Dużo. Gdybym był w stanie zmniejszyć tutaj wagę tylko o 10%, zarobiłbym 0,5 kilograma. Dużo to efektywniejsze niż rezygnowanie ze szczoteczki do zębów…

Druga kategoria to odzież – początkowo pakowałem się na każdą możliwą okoliczność, bez względu na to gdzie i na jak długo jechałem. Dodatkowo, zakładałem przynajmniej jeden podkoszulek na dzień wyprawy, żeby jakoś wyglądać. Filozofia taka nie sprawdza się w przypadku podróżowania light and fast. Obniżanie wagi w tej kategorii polega na wymienianiu odzieży na maksymalnie uniwersalną. Zakładamy również, że w górach podkoszulkę możemy nosić więcej niż jeden dzień… W tym celu kupujemy lepszy sprzęt, np. z wełny merino, która nie łapie przykrych zapachów nawet przez tydzień. Szczegóły dalej.

Kategoria trzecia to higiena – tutaj każdy ma swój próg wytrzymałości, ja na higienie staram się raczej nie oszczędzać i biorę małą pastę do zębów czy mydło na każdą wyprawę. Przykładowa szczoteczka do zębów wpada właśnie w tą kategorię. Popularne obcięcie końcówki w celu redukcji wagi zaoszczędzi nam 0,01 kg = 10 gramów. Jest to ułamek wagi całości. Oczywiście, każda obniżka wagi ma sens, ja zwracam uwagę na to, gdzie oszczędności mogą być największe, gdzie zacząć cięcia. Szczoteczka jest na ostatnim miejscu w takiej hierarchii.

Sprzęt zawiera takie elementy jak latarka, kompas, palnik, kartusz czy ładowarka – kategoria ta jest silnie zależna od warunków, w jakie wyjeżdżamy i od naszego zamiłowania do komfortu.

Higiena i sprzęt mają jednak mniejszy udział w ogólnej wadze plecaka. Jeszcze raz powtórzę – chcąc realnie zmniejszyć wagę bagażu, powinniśmy zacząć od optymalizacji dwóch pierwszych kategorii.

Zaczynamy odchudzanie plecaka

Przypomnę: sam plecak, namiot i śpiwór (z karimatą) odpowiadać może za blisko połowę wagi całego ładunku! Tutaj należy zacząć odchudzanie bagażu.

Namiot

W tym przypadku oszczędności mogą osiągnąć nawet kilogram. Przyjrzyjmy się wybranym trzem namiotom 2-osobowym:

Wnioski nasuwają się same – w zależności od grubości portfela, z wagą możemy tu zejść grubo poniżej kilograma. Zauważcie, że nawet w tej samej kategorii cenowej waga namiotu może się znacznie różnić. Powinno być to jedno z podstawowych kryteriów przy wyborze namiotu (dodatkowo konstrukcja, wodoodporność, funkcjonalność… ale to temat na inną bajkę).

A co zrobić, gdy nie mamy pieniędzy na kupno żadnego innego namiotu?

• Jedźmy z towarzystwem. Jeśli jedziemy we dwójkę, podzielmy części namiotu po równo. Jeden z nas niesie tropik, drugi stelaż. W ten sposób waga zmniejsza się o połowę.
• Jadąc na samotny wyjazd, wybieramy namiot jednoosobowy, a nie dwójkę. Niepotrzebny luksus kosztować nas może nawet dodatkowy kilogram na plecach.
• Śpimy pod płachtą biwakową lub w schronach. Znając trasę, możemy zaplanować podróż od schronu do schronu. Jeśli warunki pogodowe są bardzo dobre, zamiast pełnego namiotu możemy wybrać lżejszą płachtę biwakową.

Plecak

Kolejnym ważnym elementem wpływającym na wagę bagażu jest sam plecak. Waga plecaka jako takiego ma duże znaczenie.  Tymczasem amy tendencję do kupowania plecaka za dużego i za ciężkiego w stosunku do swoich potrzeb. Optymalnym rozwiązaniem jest plecak około 50 litrowy, +/- 10 litrów w zależności od długości wędrówki. Plecaki 80 litrowe to plecaki transportowe, które nie nadają się do wielodniowych wędrówek i całodziennego noszenia na plecach. Zagadnieniu temu poświęciłem osobny wpis.

Poza objętością, na wagę plecaka ma wpływ system nośny. Im bardziej zaawansowany system nośny, tym ramiona plecaka, stelaż i pas biodrowy będą grubsze i cięższe. Tutaj wybór jest już trudniejszy, wybierając uproszczony system nośny musimy się liczyć z obniżonym komfortem noszenia.

Jest na to rada: część producentów podaje, do ilu kilogramów „działa” system noszenia w danym plecaku. Dobrym przykładem są tu plecaki Deutera. Porównajcie plecaki Aircontact 50+10 oraz Act Light 50+10. Mają identyczną objętość, jednak pierwszy waży 2500 gram a drugi zaledwie 1730 gram.
Poniżej porównanie cen plecaków Deutera:

Różnica wynika z zastosowanego systemu nośnego oraz dodatków, takich jak kieszenie boczne. W teorii, pierwszy zaprojektowany jest do wędrówek, drugi do wspinaczki. Nie oznacza to jednak, że lżejszy Act Light nie nadaje się do wędrówek – po prostu jego maksymalne dopuszczalne obciążenie wynosi 14 kilogramów. Powyżej tej wagi ramiona plecaka będą zbyt obciążone i system nośny nie będzie działał wydajnie.

Podsumujmy: decydując się na wymianę plecaka na lżejszy musimy pamiętać, że zmniejszy się jego objętość oraz maksymalny ciężar, z jakim poradzi sobie system nośny nowego nabytku.

Śpiwór (i karimata)

Ostatnim na liście ciężkiej trójki jest śpiwór: w zależności od grubości portfela i warunków na trasie, możemy rozważyć kupno lekkiego śpiwora puchowego w miejsce syntetyku. Zagadnieniu temu poświęciłem osobny artykuł: Jak wybrać śpiwór?

Pozostałe elementy bagażu

Poza ciężką trójką, największe oszczędności wagowe poczynić możemy na:

Ciąg dalszy artykułu i liczne przykłady na drugiej stronie, zapraszam dalej! Po przeczytaniu waga plecaka powinna spaść zauważalnie…

Pomogłem? Zainteresowałem? Doceniasz to, co robię? Podziękuj mi osobiście dołączając do grona fanów na Facebooku - dla Ciebie to jedno kliknięcie, u mnie tyle radości :)

A jeśli jesteś dopiero pierwszy raz na blogu, to najlepiej zacznij od TEJ STRONY